Jak to w życiu bywa, przeważnie mamy obawy przed wszystkim co nieznane oraz wymaga opuszczenia naszej strefy komfortu. Tak samo może być w przypadku pH. W związku z czym spieszymy Wam z wyjaśnieniem o co właściwie chodzi, a tak naprawdę nie macie się czego obawiać.
Co to właściwie jest to pH? Na pewno często spotkaliście się z pH przy okazji oglądania TV, czy to w reklamie kosmetyków do skóry, czy gumy do żucia, czy wody. Często też, nawet gdy nie wspominany jest odczyn danego produktu, ma on swoją określoną wartość pH.
Skala pH to miara aktywności jonów hydroniowych [H3O+] w roztworach wodnych.
Teoretycznie, skala pH zawiera się w wartościach od 0 do 14. W praktyce jednak mamy do czynienia ze związkami, które wykraczają poza skalę – mowa tu o super kwasach i super zasadach.
Poniższy wykres pokazuje z jakim odczynem roztworu mamy do czynienia w zależności od jego wartości pH.
2H2O ⇌ H3O+ + OH–
Powyższa reakcja to autodysocjacja (inaczej rozpad na jony) na przykładzie cząsteczki wody. W wyniku tej reakcji powstaje taka sama ilość jonów hydroniowych [H3O+] oraz wodorotlenowych [OH–], równoważą się one, przez co odczyn roztworu (w tym wypadku wody) jest obojętny.
Dysocjacja kwasu: HCl + H2O ⇌ H3O+ + Cl–
Dysocjacja zasady: NH3 + H2O ⇌ NH4+ + OH–
W roztworach o pH < 7 stężenie jonów hydroniowych [H3O+] jest większe niż wodorotlenowych [OH–] i roztwory takie mają odczyn kwasowy , natomiast w roztworach o pH > 7 większe jest stężenie jonów wodorotlenowych, więc roztwory takie mają odczyn zasadowy.
Reasumując:
| Odczyn | Skala pH | Stosunek jonów hydroniowych [H3O+] do wodorotlenowych [OH-] | Przykłady |
| Kwasowy | pH < 7 | liczba H3O+ > liczba OH- | Kwas cytrynowy, cola |
| Obojętny | pH = 7 | liczba H3O+ = liczba OH- | Czysta woda |
| Zasadowy | pH > 7 | liczba H3O+ < liczba OH- | Płyn do mycia naczyń, mydło |
Protip: Nie oceniajcie kwasów na podstawie ich smaku. Jeśli coś jest bardziej kwaśne nie oznacza, że ma niższe pH. Dla przykładu kwas cytrynowy z cytryny (pH = 3.0) jest bardziej kwaśny, a ma wyższe pH od mniej kwaśnej coli (pH = 2.5).
Jeśli chcecie sprawdzać pH kosmetyków samochodowych używajcie do tego celu jedynie produktów do tego przeznaczonych, tj. pasków wskaźnikowych lub pH-metru. W żadnym wypadku nie róbcie tego organoleptycznie – da się znaleźć lepsze trunki i mniej szkodliwe.
Nie ma uniwersalnego produktu do mycia samochodu. Trzeba szukać odpowiednich środków, które poradzą sobie z danym typem zabrudzenia. I w tym pomoże Wam przedstawiona przez nas wiedza nt. pH. Znając pH danego produktu z łatwością ocenicie, czy nada się on na Wasze potrzeby oraz, czy nie wyrządzicie nim sobie krzywdy – krzywdy dla przykładu na LSP (ang. Last stage protection), czyli zabezpieczeniu, którym może być ceramika, wosk, czy też sealant.
Poniżej przedstawiamy Wam zestawienie przeznaczenia produktu do rodzaju zabrudzenia względem jego pH:
| Rodzaj zabrudzenia | Kwasowe | Zasadowe | Inne (np. rozpuszczalniki) |
| Owady i ptasie odchody | ⌧ | ||
| Błoto, ziemia | ⌧ | ⌧ | |
| Smoła | ⌧ | ||
| Oleje | ⌧ | ⌧ | |
| Osady | ⌧ | ||
| Metaliczne, produkty utleniania | ⌧ | ||
| Żywice z drzew | ⌧ | ⌧ |
Wracając do LSP (ang. Last stage protection). Pamiętajcie, że najlepszą drogą, aby nie wyrządzić krzywdy Waszym zabezpieczeniom, jest stosowanie najpierw delikatnej chemii (gorąco zachęcamy do stosowania w pierwszej kolejności środków o odczynie obojętnym), a jeśli ta nie pomoże to stopniowo, ale wciąż ostrożnie, stosujcie kolejne, mocniejsze produkty. Moc produktów możecie regulować poprzez zmianę odczynu, korzystając ze skali pH. Regulacja ta jest możliwa np. poprzez zmianę stężenia Waszej cieczy roboczej. Im bardziej rozcieńczony roztwór roboczy, tym bardziej bezpieczny dla Waszych zabezpieczonych elementów.
Najbardziej narażone na chemię są woski naturalne na bazie carnauby pozyskiwanej z liści kopernicji, czyli palmy rosnącej w Brazylii, więc nie męczcie ich mocnymi zasadami, czy mocnymi kwasami, bo jest niemal pewne, że po takiej terapii, Wasz wosk naturalny jej nie przeżyje, pacjent po prostu umrze na stole. Bardziej odporne są woski hybrydowe, czyli połączenie wosku naturalnego z syntetycznym, kolejno woski w pełni syntetyczne nazywane również sealantami. Powłoka ceramiczna wykazuje największą odporność na mocną chemię, co jest jednoznaczne z tym, że jest najbardziej odporna na środki o szerokim zakresie pH.
Podsumowując, pH roztworów nie należy się bać, a podchodzić do niego z rozsądkiem i wszystko zakończy się “happy endem”.
